2012-2013'te Gönüllülük Alanındaki Gelişmeler
TÜSEV gönüllülük ve STK’larda gönüllülerle
çalışma konusuna ilk kez Sivil Toplum İzleme
Raporu 2012’de yer alan STK’larda Gönüllülük
ve Gönüllü Politikaları vaka analizinde yer
vermiştir. Son bir yılda aralarında kamu
kurumları ve şirketlerin de yer aldığı farklı
paydaşların gönüllülük konusuna ilgisinin
arttığı gözlemlenirken, gönüllülüğün yasal
çerçevesinin belirlenebilmesi için tanım,
mevzuat veya politika belgesi geliştirilmesi
konusunda somut bir adım atılmamıştır.
Çalışmalarını Avrupa Birliği Bakanlığı’na
bağlı olarak yürüten ve Gençlik Programı
kapsamında Avrupa Gönüllü Hizmeti
programının koordinasyonundan sorumlu
olan Ulusal Ajans’ın yetkililerinden İbrahim
Demirel, gönüllülük alanındaki tanım ve
yasal altyapı eksikliğinin “gönüllülüğün
belirli bir program dahilinde yapılamaması,
görünürlüğünün olmaması, tanınırlık
kazanmaması ve yeteri kadar takdir
edilmemesine” neden olduğuna dikkat
çekmektedir. Sosyal Girişimci Genç Liderler
Akademisi kurucularından Timur Tiryaki
ise, “tanım eksiklikleri, yasal boşlukların
ve gönüllülüğün sadece gençlere özgü bir
kavram olarak algılanmasının” bu alanda
karşılaşılan başlıca zorluklar arasında
olduğunu belirtmektedir.
TÜRKİYE’DE GÖNÜLLÜLÜK
• Türkiye’de gönüllülük tanımını içeren,
gönüllülerin hakları ve çalışma
koşullarını belirleyen bir mevzuat ya
da politika belgesi bulunmuyor.
• Bakanlıklar altında farklı girişimler
olmasına rağmen, Türkiye’de
gönüllülük konusundan sorumlu bir
kamu kurumu bulunmuyor.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2012
verilerine göre Türkiye’de 618 yeni
vakıf, 1.007.143 gönüllüyle çalışıyor.
• Dernekler Dairesi Başkanlığı (DDB)
derneklerde gönüllü çalışanların sayısı
ile ilgili verileri yayınlamıyor. Üye
temelli kuruluşlar olan derneklerin
DDB tarafından paylaşılan 2011
verilerine göre, 8.852. 907 üyesi
bulunuyor. Üye sayısının Türkiye
nüfusuna oranı ise %11,85.2,3
• Charities Aid Foundation’ın 2013 Dünya
Bağışçılık Endeksi Raporu’na göre,
“gönüllülük için harcanan zaman”
ölçüldüğünde Türkiye 135 ülke arasında
116. sırada yer alıyor. 15-24 yaş arası
gençler ise en fazla gönüllülük yapan
gruplar arasında yer alıyor.
FARKLI AKTÖRLERİN GÖNÜLLÜLÜK
ALANINDAKİ ÇALIŞMALARI
• Çalışan gönüllülüğü son yıllarda birçok
şirketin kurumsal sosyal sorumluluk
programları kapsamında teşvik ettiği
bir uygulamadır. Özel Sektör Gönüllüleri
Derneği (ÖSGD) üyesi olan 70 şirketin
8000’den fazla gönüllü çalışanı olduğu
belirtilmektedir
• Üniversiteler tarafından uygulamaya
koyulan gönüllülük programları da
öğrenciler tarafından benimsenmekte ve
gönüllülüğün erken yaşta başlamasını teşvik
etmektedir. Çeşitli üniversiterlerde kurulan
gönüllü kulüpleri, gönüllülük temelinde
yürütülen Toplumsal Duyarlılık Projeleri ve üniversitelerin mezunlar derneklerinin
yürüttüğü çalışmalar bu alandaki
örneklerden bazılarıdır.
• 2013 yılında farklı kamu kurumları da
yaptıkları çalışmalar ve etkinlikler aracılığıyla
gönüllülük konusundaki tartışmalara katkı
sağlamıştır. 2-3 Temmuz 2013’te İstanbul
Valiliği tarafından düzenlenen Afet ve Acil
Durum Önleme, Müdahale ve İyileştirme
Planı (İstanbul ADMİP) bünyesinde yer alan
İstanbul Güvenli Yaşam Gönüllülük Sistemi
için yürütülen çalıştay bu örnekler arasında
yer almaktadır.
• Çevirimiçi teknolojiler ve platformlar da
son yıllarda gönüllülükle ilgili yeni araçlar
sunmaktadır. Türkiye’de yapılan gönüllü çalışmaları haritalandırmayı amaçlayan
Ben1gönüllüyüm.com, gönüllülerle STK’ları
buluşturan bir platform olan
C@rma ve
bireylerin online imza kampanyaları üzerinden
savunuculuk faaliyetlerine destek vermesini
sağlayan Change.org bu örnekler arasında
yer almaktadır.
Bu araştırmayla ilgili daha detaylı bilgilere aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
http://www.tusev.org.tr/usrfiles/images/GonullulukVakaAnalizi.23.07.14.pdf